Verven worden vaak omschreven aan de hand van het bindmiddel dat wordt gebruikt. Bekende voorbeelden zijn alkydverf of acrylaatdispersieverf. Daarnaast wordt er vaak een verdeling gemaakt tussen watergedragen versus oplosmiddel. Vaak wordt alkyd gekoppeld aan oplosmiddel en acrylaat aan water. Dit is in veel gevallen correct maar hoeft niet altijd juist te zijn. Vrijwel alle bindmiddelen zijn tegenwoordig ook beschikbaar in een watergedragen variant.
Dat een verf aangeduid wordt met het bindmiddel is logisch omdat veel eigenschappen door het bindmiddel worden bepaald. Dit neemt niet weg dat andere grondstoffen als pigmenten, vulstoffen en additieven ook een grote invloed hebben op de kwaliteit van een verf. Maar wat zijn nu de verschillen? Lees hier meer over de ontwikkelingen van de afgelopen jaren en de opkomende trend: biobased verf!
Alkydverf
Alkydhars is het bindmiddel in de alkydverf. Het wordt gemaakt met een chemische reactie tussen alcohol, anhydride of zuur en plantaardige olie. Het woord alkyd is afgeleid van de woorden alkohol en anhydride. Alkydhars met veel olie droogt trager en wordt wel vet genoemd. Alkydhars met weinig olie droogt sneller en wordt vaak met mager aangeduid. Droging van alkydhars gebeurd door opname van zuurstof uit de lucht die zorgt voor oxidatie waardoor de verf harder wordt. Dit betekent ook dat de droging van alkydhars niet met warmte is te versnellen.
Traditioneel wordt alkydhars opgelost in oplosmiddelen als terpentine. Het wettelijk toegestane gehalte oplosmiddel is sinds begin van deze eeuw sterk verlaagd. Het is ook mogelijk om alkydhars in water te emulgeren, dan is er geen oplosmiddel meer nodig en zorgt het water dat de verf vloeibaar is. Op deze manier zijn alkydverven met weinig tot geen oplosmiddel te maken.
In het algemeen geeft een verf op basis van alkydhars een goede hechting op hout en metaal, een hoge glans en goede vloei. Nadelen zijn een tragere droging, zeker in dikke lagen, vergeling (vooral binnenshuis) en slechte bestandheid tegen alkalische ondergronden als cement en beton.
Acrylverf
Acrylverf of acrylaatdispersieverf heeft vrijwel altijd water als drager. Acrylaatdispersies worden gemaakt door een polymerisatie van kleinere bouwstenen. Door te variëren in de keuze van deze bouwstenen kunnen heel verschillende eigenschappen worden verkregen. Zo zijn er voor coatings op meubels heel harde acrylaatverven terwijl voor hout in buitentoepassing zachtere, meer elastische acrylaten worden gebruikt. Door toevoeging van hechtingsverbeteraars kan op veel ondergronden een heel goede hechting worden verkregen, ook onder vochtige omstandigheden.
Acrylaatverven drogen doorgaans snel en met behulp van warmte is de droging makkelijk te versnellen. Daarmee zijn verven op basis van acrylaatdispersie heel geschikt voor industriële toepassing waar een snelle droging gewenst is. Verven op basis van acrylaatdispersie verkleuren niet en zijn goed bestand tegen afbraak door zonlicht.
Polyurethaan
Dit bindmiddel wordt gemaakt door een chemische reactie tussen een isocyanaat verharder en een polyol. Het meest bekend zijn de 2 componenten verven waarbij de gebruiken de basis en verharder zelf moet mengen. Bekende voorbeelden zijn meubel en autolakken. Maar in afgelopen decennia zijn er steeds meer polyurethaan dispersies op de markt gekomen. Hierbij heeft de reactie tussen basis en verharder al tijdens productie plaats gevonden en hoeft de gebruiker geen rekening meer te houden met de pot-life. Dit type polyurethaan heeft water als oplosmiddel.
Polyurethanen zijn zeer kras- en slijtvast. Daarom worden deze bindmiddelen veel toegepast in coatings voor houten vloeren en hoogwaardige aflakken voor hout en metaal.
Biobased verf
De nieuwste verfsoort die de laatste jaren aan terrein en bekendheid wint binnen alle takken van de verfbranche is biobased verf. Bij een biobased verf zijn het bindmiddel en soms ook andere componenten gemaakt uit plantaardige en herwinbare grondstoffen en niet uit aardolie. Dit zorgt in het algemeen voor een verlaging van de uitstoot van CO2 bij de productie van het bindmiddel. De milieubelasting van een biobased bindmiddel is doorgaans lager dan die van een product dat uit aardolie is gemaakt.
Alkydharsverven bevatten standaard tussen de 20 en 60% biobased grondstoffen voor het gebruik van plantaardige componenten zoals soja- of lijnzaadolie. Maar ook voor andere componenten zijn in toenemende mate grondstoffen beschikbaar die niet uit aardolie maar uit plantaardige of hernieuwbare grondstoffen zijn gemaakt.
Hoe wordt het biobased gehalte van verf gemeten?
De verfsystemen worden onderzocht en getoetst conform de C14 methode (NEN-En 16640). Dit is een methode waarmee de hoeveelheid koolstof van plantaardige oorsprong in de verf wordt gemeten ten opzichte van het totale gehalte aan koolstof. Op basis van de normering kan het biobased content gehalte van de verf vastgesteld worden.
Verschil met oplosmiddelhoudende en watergedragen lakken
